DI/100000/43/445/2023 - Ustalenie czy osoba będąca cudzoziemcem uczniem/studentem, która nie ukończyła 26 lat życia wykonująca umowę o świadczenie usług może złożyć wniosek o podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z, dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tj..: Dz. U. Z 2023, poz. 221 z późn. zm.) w związku. z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r.; o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń. Społecznych Oddział w Gdańsku: _; - uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedsiębiorcy (...) zawarte we wniosku złożonym dnia 10 maja 2023 r. w części dotyczącej ustalenia czy osoba będąca cudzoziemcem uczniem/studentem, która nie ukończyła 26 lat życia wykonująca umowę o świadczenie usług może złożyć wniosek o podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, - odmawia wydania interpretacji indywidualnej w części dotyczącej pobierania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. -

Dnia 10 maja 2023 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazuje, że prowadzi działalność gospodarczą i na podstawie umowy o świadczenie usług (umowy ¡zlecenia) angażuje zleceniobiorców.

Osoby z którymi są zawierane umowy zlecenia nie są związane z płatnikiem umową o pracę, a wyłącznie umowę zlecenia. Umowa zlecenia jest dla nich jedynym źródłem dochodu.

Wśród osób wykonujących umowę zlecenia są także cudzoziemcy, którzy nie ukończyli 26 lat życia oraz są studentami lub uczniami szkół ponadpodstawowych.

Co do zasady osoby te nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce, gdyż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych uzależnia brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy zlecenia, od: wieku oraz posiadania przez zleceniobiorcę statusu ucznia szkoły ponadpodstawowej lub Studenta.

Wnioskodawca kieruje pytanie czy osoba będąca cudzoziemcem uczniem/studentem która nie ukończyła 26 lat życia wykonująca umowę o świadczcie usług może złożyć wniosek, że chce ze zlecenia podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i czy w takiej sytuacji płatnik ma obowiązek zgłosić go do tych ubezpieczeń z umowy zlecenia.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym przedsiębiorca powziął wątpliwość dotyczącą interpretacji art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca zauważa, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2022.1009 tj..). W art. 6 powołanej ustawy wskazany jest katalog osób, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym koniecznym jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczeń określony tym przepisem. Należy przy tym zaznaczać, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt '4 w zw. z art. 6 ust. 4 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom, emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej urnowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi, o ile nie są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 roku życia.

W ocenie Wnioskodawcy, osoba posiadająca status studenta/słuchacza niepublicznej szkoły policealnej dla dorosłych, która to osoba nie ukończyła 26 roku życia, może złożyć wniosek o podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Takim wnioskiem może-być np. zainteresowana osoba, która jest w ciąży i chciałaby uzyskać w przyszłości prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

W ocenie Wnioskodawcy złożenie takiego wniosku oznacza, że płatnik ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych ze zlecenia.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub Właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakreśli i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy) z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć-że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez, wnioskodawcę - Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania, interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. /

Wskazać przy tym należy/iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej = decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację indywidualnej Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia z którymi jest związany.

Zwrócić należy w związku ^tym uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Powyższe wynika z faktu braku możliwości negowania przez Zakład okoliczności i stwierdzeń podanych przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie; stanu faktycznego bądź też poczynienie prze terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża więc jedynie przedsiębiorcę.

Stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców w części dotyczącej ustalenia czy osoba będąca cudzoziemcem uczniem/studentem, która nie ukończyła 26 lat życia wykonująca umowę o świadczenie usług może złożyć wniosek o podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uznać należy za nieprawidłowe.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym koniecznym jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Należy przy tym zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

W myśl natomiast z art. 6 ust, 1 pkt 4 tej u stawy obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi obejmowane^ są osoby, które na; terenie Rajski są m.in. zleceniobiorcami. Powyższa zasada nie znajduje jednak, zgodnie z art. 6 ust. 4 cytowanej ustawy. zastosowania względem tych zleceniobiorców, którzy są uczniami gimnazjów, szkół \ ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat (wyjątkiem, zgodnie z art. 1 ust. 4a ustawy są osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej! w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r., o opiece nad dziećmi do lat 3 (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 326)).

Zatem w sytuacji, gdy polski zleceniodawca, posiadający na terytorium Polski swą siedzibę zawiera umowę zlecenia z obywatelem Ukrainy, który posiada status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub status studenta to na zleceniodawcy nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania za tę osobę składek na ubezpieczenia społeczne. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych Studenta czy ucznia wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczeni zarówno jego obywatelstwo, jak i kraj odbywania przez niego studiów.

To na płatniku (zleceniodawcy) spoczywa obowiązek Ustalenia, do jakich ubezpieczeń społecznych dany zleceniobiorca powinien zostać zgłoszony, a w przypadku ustalenia, że jest to uczeń lub student płatnik nie dokonuje zgłoszenia

Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku wskazał, że zatrudnia osoby na podstawie umowy zlecenia. Wśród osób wykonujących umowę zlecenia są także cudzoziemcy, którzy nie ukończyli 26 lat. Osoby te niekiedy są uczniami szkół ponadpodstawowych/studentami. Co do zasady osoby te nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce, gdyż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych uzależnia brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy zlecenia od wieku oraz posiadania przez zleceniobiorcę statusu ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta. Wnioskodawca powziął wątpliwość czyja. osoba może złożyć wniosek o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi i czy w takiej sytuacji płatnik ma obowiązek zgłosić taką osobę do ww. ubezpieczeń.

W tym miejscu należy podkreślić, iż umowa zlecenie to rodzaj umowy cywilnoprawnej zawieranej między zleceniobiorcą a zleceniodawcą. Co do zasady wszystkie umowy zlecenia. są objęte obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że zleceniobiorca zobowiązany jest zgłosić taką umowę do ubezpieczeń społecznych i opłacać z tego tytułu składki za zleceniobiorcę: emerytalne; rentowe; wypadkowe; chorobowe (ubezpieczenie chorobowe jest dla zleceniobiorcy dobrowolne i może, ale nie musi, dobrowolnie do niego przystąpić) oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Wyjątkiem od tych przepisów ogólnych jest zawarcie umowy z osobą posiadającą status ucznia lub studenta. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, która nie przekroczyła wieku 26 lat i posiada status ucznia lub studenta, nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Oznacza to; że zleceniodawca nie zgłasza jej do ubezpieczeń ani społecznych, ani zdrowotnych. Wynikło wprost z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zleceniobiorca nie może zostać dobrowolnie zgłoszony do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, ponieważ jego umowa zlecenie nie stanowi k tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym. Zleceniobiorca może zostać zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego w sytuacji, kiedy zwolnienie z opłacania tych składek Cynika ze zbiegu tytułów ubezpieczeń. W przypadku umowy. zlecenia z uczniem, ze studentem taka sytuacja nie ma miejsca. Jeśli ubezpieczenia; emerytalnego i rentowych są dla osoby ubezpieczonej nieobowiązkowe, to nie ma ona " możliwości zgłosić się do. dobrowolnego ubezpieczeniami chorobowego. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne tylko w przypadku obowiązkowych składek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych.

W związku z powyższym Zakład uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe.

Ponadto, zaznaczyć należy, że wskazany w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych katalog spraw, które mogą zostać rozpatrzone poprzez wydanie decyzji na zasadach wynikających z art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców, obejmuje kwestie związane z obowiązkiem świadczenia daniny publicznej w tym składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast nie obejmuje spraw związanych ze świadczeniami wypłacanymi z ubezpieczeń, w tym dotyczących m.in. ustalania prawa, zasad obliczania podstawy wymiaru i wysokości wypłacanych zasiłków, ustalania podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a w rezultacie nie daje Zakładowi uprawnień do dokonywania wykładni przepisów z zakresu świadczeń przysługujących pracownikom tj. odniesienie się do przepisów zawartych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych, z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1732 z późn. zm.), w której to ustawodawca określa zasady ustalania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ich podstawy wymiaru, wysokości oraz zasad i trybu wypłaty tych świadczeń.

W konsekwencji, zagadnienie dotyczące prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie może stanowić przedmiotu indywidualnej interpretacji przepisów wydawanej na zasadach określonych w art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców i art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z czym brak jest podstaw do wydania interpretacji w tym względzie.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

POUCZENIE 3

Decyzja dotyczy opisu stanu. faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie-w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie. ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.