Rozdział 1 - Podstawowe definicje - Finanse publiczne.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2003.15.148 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lipca 2006 r.

Rozdział  1

Podstawowe definicje

Art.  1. 

Ustawa określa:

1) pojęcia: środków publicznych, w tym dochodów i przychodów publicznych, wydatków i rozchodów publicznych, deficytu i nadwyżki sektora finansów publicznych oraz państwowego długu publicznego;

2) zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych;

3) formy organizacyjno-prawne jednostek należących do sektora finansów publicznych;

4) zasady planowania środków publicznych oraz dysponowania nimi;

4a) zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych;

5) zasady zarządzania państwowym długiem publicznym oraz procedury ostrożnościowe i sanacyjne wprowadzane w razie nadmiernego zadłużenia;

6) sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych dokonywanych przez podmioty sektora finansów publicznych;

7) zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na dochodach publicznych, w tym zasady klasyfikacji dochodów i wydatków;

8) zasady opracowywania projektów;

9) zasady uchwalania budżetów;

10) zasady i tryb wykonywania budżetów;

11) 1  (uchylony);

12) 2  zasady i tryb gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej.

Art.  2. 

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o Ministrze Finansów, należy przez to rozumieć odpowiednio ministra właściwego do spraw budżetu, ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o zarządzie jednostki samorządu terytorialnego lub o przewodniczącym zarządu jednostki samorządu terytorialnego, należy przez to rozumieć również wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Art.  3. 

1. Środkami publicznymi są:

1) dochody publiczne;

2) 3  środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;

2a) 4  środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

3) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych pochodzące:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów;

4) przychody jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych uzyskiwane w związku z prowadzoną przez nie działalnością oraz pochodzące z innych źródeł.

2. Dochodami publicznymi są:

1) daniny publiczne, do których zalicza się podatki oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;

2) pozostałe dochody uzyskiwane przez jednostki sektora finansów publicznych, do których zalicza się:

a) opłaty,

b) dochody z mienia, w szczególności z najmu oraz z dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze oraz dywidendy od wniesionego kapitału,

c) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 3 lit. a i b, oraz dochody ze świadczenia usług,

d) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej,

e) inne dochody uzyskane na podstawie odrębnych przepisów, o ile są pobierane przez organy finansowane z dochodów publicznych lub przez podległe albo nadzorowane przez te organy jednostki, o których mowa w art. 5 pkt 1 i 2.

3. 5  Do środków, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zalicza się:

1) środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych;

2) środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności;

3) środki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych "Sekcja Gwarancji";

4) inne środki.

Art.  4. 

1. Środki publiczne mogą być przeznaczane na:

1) wydatki publiczne;

2) rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

2. 6  Rozchodami publicznymi są:

1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

2) wykup papierów wartościowych;

3) udzielone pożyczki;

4) płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego;

5) pożyczki udzielane na finansowanie zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "prefinansowaniem".

Art.  5. 

Do sektora finansów publicznych zalicza się:

1) organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz związki;

2) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;

3) fundusze celowe;

4) państwowe szkoły wyższe;

5) jednostki badawczo-rozwojowe;

6) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

7) państwowe lub samorządowe instytucje kultury;

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;

9) 7  Narodowy Fundusz Zdrowia;

10) Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

11) państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

Art.  6. 

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:

1) pobieranie i gromadzenie dochodów;

2) wydatkowanie środków publicznych;

3) finansowanie deficytu;

4) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;

5) zarządzanie środkami publicznymi;

6) zarządzanie długiem publicznym.

Art.  7. 

1. Dodatnia różnica między dochodami publicznymi powiększonymi o środki, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 i 2a, a wydatkami publicznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego, stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych, zaś ujemna różnica jest deficytem sektora finansów publicznych.

2. Dochody i wydatki oraz deficyt lub nadwyżkę sektora finansów publicznych ustala się po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora.

Art.  8.  ⁸

 Przez potrzeby pożyczkowe budżetu państwa rozumie się środki finansowe niezbędne do:

1) sfinansowania deficytu budżetu państwa;

2) spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;

3) sfinansowania udzielanych przez Skarb Państwa pożyczek;

4) wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem Skarbu Państwa;

5) prefinansowania wydatków.

Art.  9. 

1. Przez państwowy dług publiczny rozumie się nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora.

2. Przez dług Skarbu Państwa rozumie się nominalne zadłużenie Skarbu Państwa.

Art.  10. 

1. Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów:

1) wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;

2) zaciągniętych kredytów i pożyczek;

3) przyjętych depozytów;

4) wymagalnych zobowiązań:

a) jednostek budżetowych,

b) wynikających z ustaw i orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.

2. Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa, uwzględniające w szczególności podstawowe kategorie przedmiotowe i podmiotowe zadłużenia oraz okresy zapadalności.

¹ Art. 1 pkt 11 uchylony przez art. 198 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U.05.14.114) z dniem 1 lipca 2005 r.

² Art. 1 pkt 12 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U.04.93.890) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 maja 2004 r.

³ Art. 3 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez art. 13 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 lipca 2003 r. o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz.U.03.166.1611) z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

⁴ Art. 3 ust. 1 pkt 2a:

- dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 17 lipca 2002 r. (Dz.U.02.156.1300) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

- zmieniony przez art. 13 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 lipca 2003 r. o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz.U.03.166.1611) z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

⁵ Art. 3 ust. 3 dodany przez art. 13 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 30 lipca 2003 r. o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz.U.03.166.1611) z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

⁶ Art. 4 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 października 2003 r. (Dz.U.03.189.1851) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 listopada 2003 r.

⁷ Art. 5 pkt 9 zmieniony przez art. 188 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz.U.03.45.391) z dniem 1 kwietnia 2003 r.

⁸ Art. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 października 2003 r. (Dz.U.03.189.1851) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 listopada 2003 r.